Sağlıklı ve uzun bir hayat müddetine ulaşmada genetik faktörlerin yanı sıra ömür stili ve bilhassa de beslenme alışkanlıklarının değerli bir rol oynadığı biliniyor. Daha az yemek yemenin yahut öğün ortalarını açmanın hayvanların ömrünü uzatabileceği daha evvelki araştırmalarda da belirtilmişti. Lakin bu tıp kısıtlayıcı beslenme formüllerinin neden bu etkiyi yarattığı ve sonuçların insanlarda nasıl bir karşılık bulduğu tam olarak anlaşılamamıştı.
Bu meçhullüğü ortadan kaldırmak emeliyle ABD’deki Jackson Laboratuvarı’ndan araştırmacılar, 960 fare üzerinde bir deney gerçekleştirdi. Çalışmaya katılan fareler, insan popülasyonunun genetik çeşitliliğini daha güzel yansıtacak biçimde seçildi. Fareler daha sonra 5 kümeye ayrılarak farklı beslenme nizamlarına tabi tutuldu ve hayatları boyunca sıhhat durumları yakından takip edildi.
İlk kümedeki fareler istedikleri vakit ve ölçüde yemek yerken, başka kümelere birtakım kısıtlamalar getirildi. İki kümeye günlük olağan kalori alımlarının yalnızca yüzde 60’ı yahut yüzde 80’i verilirken, öteki iki kümeye aralıklı oruç uygulandı. Bir küme haftada bir gün, öteki küme ise haftada iki gün art geriye yemek yemedi ve öbür günlerde serbestçe beslendi.
Nature mecmuasında yayımlanan çalışmanın sonuçlarına nazaran, birinci kümedeki farelerin ortalama ömrü 25 ay olarak belirlendi. Aralıklı oruç uygulanan kümelerdeki farelerin ortalama ömrü 28 ay, kalori alımı yüzde 80 kısıtlananların 30 ay oldu. En uzun yaşayanlar ise ortalama 34 ay ile kalori alımı yüzde 60 kısıtlanan kümedeki fareler oldu.
Araştırmacılar, düşük kalorili diyetlerin farelerin ömrünü bedendeki yağ oranı ve glikoz düzeylerinden bağımsız olarak uzattığını belirtiyor. Bu ölçütler ekseriyetle sıhhat ve yaşlanmanın göstergeleri olarak kabul edilse de, yeni çalışma bu görüşü sorguluyor.
Çalışmanın en dikkat cazibeli bulgularından biri de kilo kaybıyla ilgiliydi. Şaşırtan bir biçimde, en uzun yaşayan fareler ekseriyetle en az kilo kaybedenler oldu. Öte yandan, en çok kilo kaybeden hayvanların ömrünün kısa olduğu, güçlerinin düşük olduğu, bağışıklık ve üreme sistemlerinin de zayıfladığı görüldü.
Çalışmayı yöneten Prof. Gary Churchill, “Çalışmamız aslında dayanıklılığın ehemmiyetine işaret ediyor” diyerek ekledi: “En sağlam hayvanlar, gerilim ve kalori kısıtlaması karşısında bile kilolarını korudu ve en uzun yaşayanlar da onlar oldu” dedi.
Bu bulgular kıymetli olsa da, sonuçların insanlara uygulanıp uygulanamayacağı şimdi net değil. Ayrıyeten, kalori kısıtlaması ömrü daha çok uzatsa da, bu kümedeki hayvanların hayat müddeti birkaç aydan 4,5 yıla kadar değişiklik gösterdi. Araştırmacılar bu durumun genetik faktörlerden kaynaklandığını belirledi. Bu da genetiğin beslenme alışkanlıklarından daha kıymetli bir rol oynadığına işaret ediyor.
Prof. Churchill, “Uzun yaşamak istiyorsanız, beslenme tertibi üzere hayatınız boyunca denetim edebileceğiniz şeyler var lakin asıl gereksiniminiz olan şey, çok yaşlı bir büyükannedir” diyor.