Afet ve Acil Durum İdaresi Başkanlığı (AFAD) Zelzele Risk ve Azaltma Genel Müdürü Prof. Dr. Orhan Tatar, Kahramanmaraş merkezli sarsıntıların akabinde şu ana kadar 4 bin 700 civarında artçı sarsıntının yaşandığını belirterek, “4 dakikada bir meydana gelen artçı sarsıntıların çok büyük bir kısmı hissedilebilir seviyede. Bilhassa 5’in üzerinde meydana gelebilecek artçı sarsıntılarla karşı karşıya kalabiliriz.” dedi.
Tatar, Kahramanmaraş merkezli 11 ili etkileyen sarsıntıların akabinde bir yandan arama kurtarma faaliyetlerinin öteki yandan da uygunlaştırma süreçlerinin devam ettiğini söyledi.
Deprem bölgesinde şu anda bütün kurumlardan oluşan 250 binin üzerinde işçi olduğunu belirten Tatar, her vilayette bakan, bakan yardımcısı, mülki yönetim amirlerinin görevlendirildiğini aktardı.
Depremlerin Anadolu coğrafyasında 2 bin yılda yaşanan en büyük sarsıntılardan biri olduğunu hatırlatan Tatar, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Bu sarsıntının hem tesir alanı çok geniş hem de ortaya çıkardığı yüzey kırığı çok geniş bir alanda. Cumhuriyet tarihinde son 100 yıla bakıldığında 7,9 büyüklüğünde 1939 Erzincan sarsıntısı var. O sarsıntıda 33 bin insanımızı yitirmiştik ve zelzelenin sonucunda yaklaşık 340 kilometre uzunluğunda yüzey kırığı meydana gelmişti. Bu zelzeleye baktığımızda ise yüzey bakımından Erzincan sarsıntısından tahminen de çok daha geniş alana yayılan, ortaya çıkardığı yüzey bakımından ise tahminen Erzincan zelzelesinden daha fazla yüzey kırığı ortaya çıkaran bir sarsıntı.”
”4 DAKİKADA BİR ARTÇI SARSINTI MEYDANA GELİYOR”
Bölgedeki aktüel ve sağlıklı bilgiler değerlendirildiğinde Doğu Anadolu Fay Zonu’nun 5 farklı segmentinin kırıldığını ve bunun sonucunda 400 kilometre civarında bir yarar yüzey kırığının meydana geldiğini söyleyen Tatar, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Bu kırılma sonucunda 7,3 metre civarında yerkabuğunda yer değiştirme olduğu istikametinde alandan gelen bilimsel datalar var. Şu ana kadar 4 bin 700 civarında artçı sarsıntı var. Bakıldığında çok olağan dışı bir durum. Hem 7,7 hem 7,6 büyüklüğündeki bu iki sarsıntının, iki ana şokun artçı sarsıntıları devam ediyor. 4 dakikada bir artçı sarsıntı meydana geliyor. Bu artçı sarsıntıların da çok büyük bir kısmı hissedilebilir seviyede. 3,5 ve üzeri büyüklükte çok fazla sayıda artçı sarsıntı var fakat 4 ve üzeri büyüklükteki sarsıntılar yaklaşık 40 civarında. İzmir ve Düzce zelzelesi büyüklüğünde artçı sarsıntılar meydana geliyor. Bunlar önümüzdeki günlerde de devam edebilir. Bilhassa 5’in üzerinde meydana gelebilecek artçı sarsıntılarla karşı karşıya kalabiliriz.”
”HASARLI BİNALARDAN UZAK DURMAKTA YARAR VAR”
Vatandaşlara hasarlı binalardan uzak durulması konusunda ihtarda bulunan Tatar, “Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığımızın çok sayıda işçisi şu anda alanda hasar tespit çalışması yapıyor. Çalışmalardan elde edilen raporlar öğrenilinceye kadar bu binalardan uzak durmakta fayda var.” diye konuştu.
Yerleşim alanlarını jeolojik tehlikelerden uzak alanlarda kurmanın, afete dirençli kentler oluşturmanın ön şartlarından biri olduğunu belirten Tatar, yerleşim alanlarının sarsıntı dalgalarını karşılayabilecek özellikteki sağlam kayaların üzerine inşa edilmesi gerektiğini vurguladı.
Prof. Dr. Tatar, “Ümit ediyorum ki bu süreçten sonra bütün bölgede ağır bir halde kalıcı konut seferberliği başlayacak. Mart ayından itibaren birinci konutların inşasının başlanacağı duyuruldu. Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı bu süreci yönetiyor. O manada da yeni rezerv alanlarının saptanması, bunlar saptanırken yanlışsız biçimde jeolojik tehlikelerden uzak alanlara kurulması konusunda gerekli çalışmalar yapılır. Bölgede çok sayıda fay var, bunun ötesinde bölgenin yer yapısına bakıldığında birden fazla yerde ovalar içerisinde düşük kalite olarak nitelendirebileceğimiz tabanlar var.” açıklamasında bulundu.
Türkiye’de bilinen 485 etkin canlı fayın olduğunu ve bunların her an, her yerde 5 ve üzeri büyüklükte sarsıntı üretebileceğini bildiren Tatar, şunları kaydetti:
“Bakıldığında bu faal canlı fay yeni bilgiler ışığında 500’ün üzerine çıkabilir. Hasebiyle burada en kıymetli konu, ferdî olarak başlayıp bizim toplumsal olarak bu farkındalığı yaratmamız gerekiyor. Ümit ediyorum ki bundan sonra afetlere karşı dirençli hem toplum hem de kentlerimiz olacaktır. Büyük bir toplumsal seferberliğin bu süreçten sonra yapılması lazım. Bütün kentlerimizi, bütün yerleşim alanlarımızı her türlü afete hazır hale getirmek en büyük gayemiz.”